Over de aangrijpende oorlogsfilm en de locaties waar werd gefilmd

Stap weer in de wereld van Fantastische Filmlocaties, Nederlands enige podcast over beroemde films en de plaatsen waar ze werden opgenomen. Presentator en samensteller Jeroen Huijsdens vertelt je over zijn persoonlijke reis langs de locaties. Daarnaast verrast hij je met verhalen en feiten over de films en de mensen die ze maakten. In deze aflevering aandacht voor The Railway Man met Colin Firth en Nicole Kidman.

De aflevering is ook op andere platformen te vinden die de RSS-feed van SoundCloud oppakken.

Screen Australia, Silver Reel, Screen Queensland, Creative Scotland, Screen NSW en Lionsgate UK

Sceen-it.com: de filmlocaties met handige GPS-locaties
Pathé Thuis - The Railway Man
Playlist Spotify Fantastische Filmlocaties
Royal British Legion Scotland
Het verhaal van de Nederlandse Felix Bakker

Speciale dank aan
The Royal British Legion - Iain McLeod
Senses of Cinema - Tom Ryan (interview Jonathan Teplitzky)
Commonwealth War Graves Commission
Marketing Edinburgh (MovieMap The Railway Man)

Ontdek de verhalen achter de schermen, bekijk prachtige afbeeldingen van de locaties en laat je inspireren door de magie van de filmwereld.

Reacties op deze aflevering zijn meer dan welkom! Als er hieronder nog geen reactie staat, betekent dat natuurlijk niet dat jij niet de eerste niet kunt zijn... 

Film is echt zo'n fantastisch medium.
Je komt er soms door in aanraking met verhalen die je niet gemist zou willen hebben.
Zoals het waargebeurde verhaal over de man die jaren na de Tweede Wereldoorlog ontdekt dat de man die hem in Azië zo gruwelijk behandelde nog blijkt te leven...

Je luistert naar Fantastische Filmlocaties, de enige podcast over films en de locaties waar ze werden opgenomen.
Ik denk dat je opnieuw dingen gaat horen die je nog niet wist,
Over de film in deze aflevering en over de mensen die hem maakten 
maar ook over de locaties waar hij werd gedraaid.
Én met mijn verhaal probeer ik je duidelijk te maken waarom ik mij zo aangetrokken voel tot het bezoeken van filmlocaties.
Mijn naam is Jeroen Huijsdens en in deze aflevering neem ik mee naar Schotland en Thailand voor een indrukwekkende aflevering over The Railway Man.
 
In de afgelopen afleveringen van deze serie heb ik de spotlight vaak gericht op de Verenigde Staten en Europa.
Andere werelddelen kwamen tot nu toe niet of nauwelijks aan bod.
Dat heeft wel een reden.
Ik ben in veel van mijn reizen heel erg op Amerika gericht geweest.
Omdat het land mij altijd heeft gefascineerd.
Maar het is tijd om mij eens even op een ander werelddeel te richten.
Omdat mijn liefde voor film daar opnieuw samenkwam met mijn interesse in geschiedenis.
En hoe!
Centraal in deze aflevering staat de film The Railway Man.
Een film uit 2013 over een Britse soldaat die na de val van Singapore in februari 1942 in handen komt van de Japanse bezetter.
En die samen met duizenden andere soldaten én dwangarbeiders werd ingezet de beruchte Birma-spoorlijn te bouwen.

Wie begint over de Death Railway, zoals die spoorlijn ook wel wordt genoemd, die komt al gauw uit bij 1 bepaalde filmklassieker.
The Bridge on the River Kwai.
De wereldberoemde film van regisseur David Lean uit 1957.
De film met onder meer Alec Guinness en William Holden in de hoofdrol.
Maar ook een film die toch wel een beetje een loopje nam met het echte verhaal van de krijgsgevangenen en hoe zij werden behandeld.
David Lean draaide zijn - overigens verder geweldige film - helemaal niet in Thailand of wat we tegenwoordig Myanmar noemen.
Hij filmde de hele boel, waaronder het opblazen van de houten brug, op Sri Lanka.
En daarmee kom ik gelijk even bij iets anders.
Want geloof het of niet, maar de rivier waar ik het over heb, de Kwai, heette eigenlijk helemaal niet zo.
Voordat ik je dat uitleg moet je eerst even weten dat er op dit deel van het spoortraject twee bruggen werden gebouwd.
De ene was een houten, tijdelijke brug, de ander een stalen.
Die brug, nummer 277, werd door krijgsgevangenen en dwangarbeiders gebouwd en staat er nog altijd.
En die brug is ook gebruikt als filmlocatie in The Railway Man.
Maar daar kom ik straks nog op terug.
Na 1957, na het enorme succes van de film The Bridge on the River Kwai, kwamen er toeristen naar Thailand omdat ze échte brug over de River Kwai wilde zien.
Maar die rivier heette helemaal geen Kwai.
In die tijd heette die rivier daar nog de Mae Khlong.
Die ligt daar in een vallei waar twee andere rivieren samenkomen die allebei wel Kwai in hun naam hebben.
En dus besloot de Thaise overheid in de jaren 60 om dat stuk rivier om te dopen.
tot de rivier Kwai.
Zover gaat de invloed van films dus....

Ik merk dat ik alweer aardig op stoom begin te komen.
Maar ik wil mijn verhaal even onderbreken voor het volgende.
Ik heb de afgelopen tijd behoorlijk wat nieuwe abonnees mogen verwelkomen.
Onder meer door ontzettend leuke aandacht bij NPO Radio 1.
Zonder mijn trouwe luisteraars te verwaarlozen wil ik je van harte welkom heten als jij deze podcast nu net hebt ontdekt.
Ik hoop natuurlijk dat je nog lang met mij op reis wilt en vooral ook anderen op deze podcast wilt attenderen.
En voor iedereen geldt: blijf echt tot het einde luisteren.
Zet de aflevering niet uit als je het einde hoort aankomen.
Want ik heb denk ik nog wat leuks voor je heb!

Okay. Verder met The Railway Man.
Ik zette daarstraks al even aan tot een korte samenvatting van de film.
Maar vertelde daarbij nog helemaal niet dat het in de film gaat over Eric Lomax.
En dus ook niet dat The Railway Man gebaseerd is op het gelijknamige boek van de echte Eric dat in 1995 verscheen.
The Railway Man is daarmee het op ware feiten gebaseerde verhaal van een Britse soldaat die moest meehelpen met de bouw van de Birma Spoorlijn.
Maar ook het verhaal van de man die door de Japanners werd gemarteld toen ze erachter kwamen dat hij een radio in zijn bezit had.
Eric Lomax werd letterlijk en figuurlijk gebroken.
Maar hij overleefde het en keerde terug naar Schotland.
Daar leerde hij uiteindelijk de liefde van zijn leven kennen, zijn vrouw Patricia Wallace.
Zij kende zijn trauma niet en kwam daar pas later achter.
Waar ze allebei óók pas later achterkwamen was dat Lomax' martelaar, de Japanse Takashi Nagase, de oorlog ook had overleefd.
En dus zat er uiteindelijk niks anders op dan...

The Railway Man werd opgenomen in de periode van april tot en met juni 2012.
De opnamen begonnen in Schotland, waarna de cast en crew naar Thailand gingen.
De laatste opnamen vonden plaats in juni 2012 in Australië.
Er werd gefilmd in de Village Roadshow Studios aan de Gold Coast.
Dat is aan de westkant van Australie.
Daar werd onder meer het kamp gebouwd waar 1.000 gevangenen in moesten
én daar kwam ook het kampement waar Lomax zo vreselijk wordt aangepakt.
Thailand komt later aan bod.
Nu eerst naar Schotland.
Daar werden meerdere locaties gebruikt, eigenlijk allemaal in of vlakbij Edinburgh.
Op twee bekende plekken in Edinburgh werd wel gefilmd, 
maar die scenes haalden de finale film niet.
Toch hebben we er wel bewijs van, want er zijn twee prachtige promotiefoto's waar je al snel op stuit als je naar de film gaat zoeken.
De eerste is een foto van acteur Jeremy Irvine - die de jonge Eric Lomax speelt - bij de prachtige Forth Bridge in Edinburgh.
En de tweede is een foto van diezelfde Irvine, maar dan bij het Dugald Stewart Monument op Calton Hill in Edinburgh.
Met name die laatste is echt een geweldig mooie locatie.
En zeker een wandeling waard de heuvel op, want je hebt er echt prachtig uitzicht op Edinburgh.
Ik zet beide foto's voor je in de shownotes.
 
Voordat ik zo verder ga met de verhalen over en bij de filmlocaties,
ga ik ook nu eerst weer even terug in de tijd.
Naar de jaren 90.
Ik stel je bij deze ook even voor aan schrijver Frank Cottrell Boyce, producent Andy Paterson en regisseur Anand Tucker.
De heren werkten nog samen aan de film Hilary and Jackie toen het boek van Eric Lomax uitkwam.
Gegrepen door het verhaal gingen ze vrij snel op zoek naar de filmrechten.
Ze ontdekten dat die al vergeven waren.
Aan Bill Curbishley, de manager van de Britse rockband The Who.
Toen ze hem benaderde of hij al concrete plannen had, was het antwoord 'Nee'.
En dus vertelden ze hem dat zij er graag mee aan de slag zouden gaan.
Curbishley was wel in voor een deal.
En dus ging Frank Cottrell Boyce met het script aan de slag.
Hij schreef meerdere versies die allemaal nog vrij lineair waren.
Dus zonder het hen en weer schakelen tussen heden en verleden zoals uiteindelijk zou gebeuren in de film.
We zitten inmiddels in het verhaal ergens in 1998.
Dat is om je even een idee te geven, want het zou dus nog 15 jaar duren voordat de film echt gemaakt zou worden.
Zo kan dat dus gaan in de filmwereld....
Wat die Frank Cottrell Boyce ook deed was dat hij er een echte, grote oorlogsfilm van maakte.
Maar toen stond daar onderaan het streepje ook het productiebudget van 40 miljoen dollar.
Dat bleek iets te veel van het goede.
De oplossing werd onder meer gevonden in een partnership met Australië waar fondsen van de overheid er wel in wilde stappen.
Maar dan moest er ook in Australië worden gefilmd.
Het budget ging uiteindelijk omlaag. 
Naar 18 miljoen dollar, wat ook kon omdat er in het verhaal meer ruimte kwam voor de relatie tussen Eric Lomax en zijn vrouw Patti.
Want dat was nog wel even wat: Patti kwam in het boek van Eric niet of nauwelijks voor.
Het was tenslotte zijn verhaal. Wat hij had in die oorlog had meegemaakt.
Maar de fílm gebruikt hun relatie om ons als kijker uit te leggen waarom Eric in de film doet wat hij uiteindelijk doet....
Kun je me nog volgen?
De liefde tussen de twee is een belangrijk motief in de film.
Ik denk dat je dat onder meer hoort in de scene waarin Patti, gespeeld door Nicole Kidman, Erics oude oorlogskompaan, Finlay opzoekt...

Ik denk ik dat er nóg iets is waarom het boek van Eric anders is dan de film.
Direct nadat het boek verscheen maakte de BBC er een tv-productie van.
Daarin speelde John Hurt de rol van Eric Lomax.
Maar er gebeurde nog iets anders...
Patti Lomax kwam erachter dat haar mans kwelgeest, Takashi Nagase in 1990 had geschreven over de misdaden die hij had verricht.
Het was allemaal te lezen in het boek Crosses and Tigers.
Woedend schreef ze hem een brief.
En toen kwam er een brief terug. Van Nagase.
Twee jaar lang bleven ze elkaar vervolgens brieven schrijven.
Eric, die ondertussen nog vol wraakgevoelens zat, klopte aan bij documentaire-regisseur Mike Finlason. [FIN-LU-SUN]
Hij zei hem: 'ik zoek al meer dan 50 jaar naar de man die mij heeft gemarteld. Ik heb hem gevonden, hij leeft en ik weet niet wat ik moet doen...'
Het leidde tot de bijzondere documentaire Enemy, My Friend? waarin we zien hoe Eric Lomax en Takashi Nagase elkaar ontmoeten.
De documentaire is helaas nergens te zien, maar op YouTube vond ik een fragment van slechte kwaliteit dat ik toch even bij de shownotes zet.
Want het is werkelijk zo bijzonder om dat te zien...
Je moet het gezien hebben, om het te kunnen geloven.

Okay, terug naar de locaties gebruikt in de film.
En dus nog even terug naar Schotland.
Laat ik eens even beginnen bij de scenes op en rond de treinstations.
Want hoewel treinen zoveel ellende brachten in het leven van Eric Lomax,
bleef hij er zijn hele leven een enorme liefhebber van.
De film maakte gebruik van het station in Bo'ness,
onderdeel van de Bo'ness & Kinneil Railway.
En er werd ook gedraaid bij de echt prachtige Royal Border Bridge in het kustplaatsje Berwick-upon-Tweed, iets meer dan een uur rijden vanaf Edinburgh.
Het is de scene waar je Eric naar de imposante brug ziet kijken.

Daarnaast werd er ook nog het nodige gefilmd op het station van Perth,
een uur rijden ten noorden van Edinburgh.
Het is de plek waar Colin Firth over die hele mooie voetgangersbrug moet rennen om de trein te halen,
En waar hij ook naar toe gaat om Nicole Kidman op te wachten als zij met de trein aankomt.
En dan zijn er in Schotland, in de omgeving van Edinburgh, nóg een paar mooie plekken waar ik je graag op wil wijzen.
Eric en Patti trouwen in de kerk vernoemd naar het plaatsje Saint Monans: de Saint Monans Church.
Ook dat ligt net ten noorden van Edinburgh, heel mooi aan de Noordzee.
Het echtpaar woont daarna in een huis dat ligt aan Tantallon Terrace in North Berwick.
Daar werd echt in het huis gefilmd.
Ook werd er dankbaar gebruik gemaakt van het strand waar het huis direct op uitkijkt.
En waar we zien hoe Eric worstelt met zijn herinneringen.
Mocht dit allemaal te snel gaan, in je show notes zie je waar je alle locaties met handige GPS coördinaten kunt terugvinden.
Laat ik maar zeggen: voor als je een reisje Edinburgh en omgeving wilt plannen.

De laatste locatie in Schotland waar ik je even op wil wijzen,
is het gebouw van de Royal British Legion in Cockenzie & Port Seton.
Het is het gebouw waar de veteranen in de film bij elkaar komen, maar waar ze niet al te veel met elkaar praten.
Het is ook de plek waar Patti naar toe gaat om Finley duidelijk te maken dat je met zwijgen niet veel verder komt.
Ik liet je het fragment al eerder horen.
De Royal British Legion is trouwens een instelling die in diverse opzichten steun biedt aan soldaten en veteranen van het Britse leger, en ook aan hun familieleden.
In dat opzicht was dit natuurlijk een uitstekende plek om te filmen.
Drie dagen werd er bij de Legion gefilmd.
En ze zijn er tot op de dag van vandaag heel erg trots op dat juist deze film in hun gebouw werd opgenomen.
Dat vertelde Iain McLeod van de Legion mij nadat ik contact met ze had gezocht.
Ook hier geldt dat je meer informatie over deze organisatie kunt vinden in de show notes.

Zoals bij zoveel films waren Colin Firth en Nicole Kidman niet de eerst acteurs die aan het project waren verbonden.
Het is wel bijzonder dat de eerste acteurs die in beeld kwamen voor de rol van Eric Lomax, allemaal een stuk ouder waren dan Colin Firth.
Maar de film maakte dan ook een behoorlijke reis voordat er echt werd gedraaid.
In 2003, dus pakweg 5 jaar nadat de film in een stroomversnelling kwam, werd er onder meer gesproken met Sean Connery, Geoffrey Rush en Ian McKellen.
Het veranderde toen regisseur Jonathan Teplitzky aan boord kwam.
Hij stelde namelijk Colin Firth voor.
En toen die ook ja zei, was er geen reden meer om daar nog op terug te komen.
De jongere Eric werd trouwens gespeeld door Jeremy Irvine,
die kort daarvoor nog in Steven Spielbergs film War Horse te zien was geweest.
Voor de vrouwelijke hoofdrol was Rachel Weisz eigenlijk al in de pocket, nadat er eerder schijnbaar ook was gesproken met Helen Mirren.
Weisz zou de rol gaan spelen, maar kwam in de problemen omdat er reshoots werden ingepland voor de film The Bourne Legacy.
En daarna moest ze direct door naar de Disneyfilm Oz.
Het was Colin Firth die Nicole Kidman voorstelde die hij net had ontmoet en met wie hij graag nog eens wilde samenwerken.
Ook zij zei vrij snel ja, en zie daar de hoofdrolspelers.
Alhoewel, ik moet natuurlijk ook twee acteurs noemen die Nagase speelden.
Dat zijn Tanroh Ishida en Hiroyuki Sanada.
En die Sanada is inmiddels wel echt een bekende hoor.
Hij speelde in verschillende grote films waaronder Wolverine, Avengers Endgame, Bullet Train en was eerder dit jaar nog te zien in John Wick Chapter Four.

En dan is het nu tijd om naar Thailand te gaan...
En dan neem ik je direct mee naar de brug,
the bridge on the river kwai.
waar Colin Firth als Eric Lomax na zijn eerste confrontatie met Nagase naar toe gaat.
Het is toch vreemd om de brug die met zoveel bloed tot stand is gekomen na al die jaren te bezoeken,
en vooral om te zien hoe die is uitgegroeid tot een soort toeristische attractie.
Ja, ik weet het, ik draag daar natuurlijk zelf ook aan bij door de brug te willen bezoeken vanwege de historische betekenis én omdat de film The Railway Man er is opgenomen.
Daarom wil ik je zo graag ook die historische context wel meegeven.
En als je die hebt, dan is het bezoek aan de brug toch wel erg indrukwekkend.
Vergeet vooral ook niet om naar het JEATH War Museum te gaan dat vlakbij de brug ligt.
Voor de naam JEATH is bij het museum gekozen omdat het samen voor alle landen staat wiens burgers en soldaten moesten meewerken aan de spoorlijn: Japan, Engeland, Amerika, Thailand en Holland. 
Ja, ook Nederlanders behoorden tot de 60.000 krijgsgevangenen en 200.000 burgers die gedwongen werden onder vreselijke omstandigheden te werken.
16.000 krijgsgevangenen en 90.000 dwangarbeiders kwamen bij de aanleg van de spoorlijn om het leven.
En dan zijn in de naam van het museum nog niet eens de inwoners van landen als China, Maleisie, Indonesie en Singapore verwerkt.
Maar goed, het museum probeert het verhaal wel te vertellen.
Bovendien zie je Colin Firth in de film ook het museum bezoeken.
Ik raad je trouwens ook aan om het indrukwekkende verhaal te lezen van Felix Bakker
Een jongen die zeventien jaar was toen hij als rekruut van het Nederlandse Korps Mariniers ook in handen van de Japanners viel.
Zijn verhaal staat op de website Historiek.net.
De link staat weer bij de shownotes.

The Railway Man beleefde z'n wereldpremière op 6 september 2013 tijdens het Toronto international Film Festival.
Maar het zou pas in 2014 zijn dat de film stap voor stap in allerlei landen in de bioscoop werd uitgebracht.
Heel erg succesvol was de film niet, al bracht hij internationaal nog altijd zo'n 24 miljoen dollar op.
De pers had het nodige op te merken aan de film, ook al waren er lovende woorden voor Colin Firth.
Maar vooral regisseur Jonathan Teplitzky kreeg het voor de kiezen.
Hij zou een sterk verhaal niet overeind hebben weten te houden.
En het publiek, in ieder geval dat in Nederland, liet de film ook grotendeels links liggen.
Er kwamen slechts 25.000 bezoekers op af.
En toch vind ik dat de film ten onrechte snel terzijde wordt geschoven.
De film doet wat hij moet doen:
een verhaal vertellen dat indruk maakt en dat wat mij betreft verteld moet blijven worden.
Over wat mensen elkaar in oorlogssituaties aandoen en wat voor impact dat heeft op mensenlevens.
Niet alleen die van hunzelf maar ook van de mensen om hen heen.
En film blijft een ijzersterk en toegankelijk medium om dat te doen.

En dan is er nog één locatie waar ik je mee naar toe wil nemen...
En dat is de Hintok Cutting.
Die maakt deel uit van de Hellfire Pass in de jungle van het Thaise Kanchanaburi, een uur rijden vanaf de Brug on the River Kwai.
Ik ging er naar toe in de zomer van 2016. 
We waren op reis met vrienden en ik had van tevoren al aangegeven er wel graag naar toe willen.
Voordat je de jungle ingaat kun je een bezoek brengen aan het informatiecentrum. Dat doet een poging uit te leggen wat daar diep in de jungle tijdens de oorlog heeft plaatsvonden.
Na een wandeling van drie kwartier door de jungle kom je dan uit bij iets wat je misschien in eerste instantie niet goed kunt bevatten.
Een lange gang midden in een snikhete jungle.
Een gang uitgehakt uit de rotsen die op dat punt echt metershoog zijn.
En dan langzaam daalt het in.
Het besef dat mensen hier met de hand en met beperkte hulpmiddelen in zes weken tijd een gang hebben moeten graven om baan te maken voor een spoorlijn.
En dat er dagelijks op het hele traject wel 20 man sneuvelden door uitputting, afstraffingen en dodelijke ongelukken.
En dat is mij toch even indrukwekkend zeg!
De Hintok Cutting is ook de plek waar de slotscène van The Railway Man werd gefilmd.
Als Eric zijn vrouw Patti heeft meegenomen naar Thailand om haar de plek des onheils te laten zien.
En waar hij in de film Takashi Nagase nog één keer ontmoet.

De scene bij de Hellfire Pass werd gefilmd - geloof het of niet - op de dag dat Eric Lomax 93 jaar oud werd.
De crew besloot een video voor hem te maken en die naar hem te sturen, hem feliciterend met zijn 93e verjaardag.
Dat filmpje kreeg hij, maar de film heeft hij nooit kunnen zien,
want enkele maanden later - op 8 oktober 2012 - overleed Eric Lomax.
Dat gebeurde nadat zijn vriend - want zo noemden ze elkaar inmiddels - Takashi Nagase een jaar ervoor was overleden...

Dat was hem weer.
Je luisterde naar Fantastische Filmlocaties.
Mijn naam is Jeroen Huijsdens.
Een overzicht van de filmlocaties met GPS-coördinatoren uit deze aflevering vind je weer op de website Sceen-it.com
Wil je voortaan niks missen, abonneer je dan.
Dat kan bij alle bekende podcastplatformen.
En laat een recensie achter bij Apple Podcasts of bij Spotify.
Dat laatste kan tegenwoordig ook.
Vind ik echt geweldig als je dat doet.
En als je tot hier bent gekomen, dan heb je mijn woorden aan het begin serieus genomen.
Dus dank je wel.
Ik wil je vragen mij te vertellen wat jouw favoriete filmlocatie is.
Wanneer je die hebt bezocht of waarom je die nog graag zou willen bezoeken.
Ik ben op zoek naar de persoonlijke verhalen.
Als je dat doet maak je kans op zo'n mooie waardebon van Pathé Thuis, ter waarde van bijna zes euro.
Dat is toch mooi?
Dan heb ik nog een ding: vergeet je ook niet te abonneren op mijn nieuwsbrief.
Dan kan heel eenvoudig via FantastischeFilmlocaties.nl.
Dan ben je echt als eerste van alles op de hoogte en lees je wellicht ook de verhalen van anderen.
Voor nu: ontzettend bedankt voor het luisteren en tot de volgende keer!