Fantastische verhalen over de beste Nederlandse film ooit

Fantastische Filmlocaties is een podcast over beroemde films en de locaties waar ze werden opgenomen. Je hoort dingen die je nog niet wist over de films die aan bod komen en de mensen die ze maakten. Presentator en samensteller Jeroen Huijsdens vertelt je ook waarom hij het zo ontzettend leuk vindt filmlocaties te bezoeken. Speciaal voor de Dutch Media Week 2022 en de wereldrecordpoging podcasts maken heeft Jeroen een extra lange aflevering voorbereid over de film en de locaties van wat hij 'de beste Nederlandse film ooit' noemt: Soldaat van Oranje.

De aflevering is ook op andere platformen te vinden die de RSS-feed van SoundCloud oppakken.

Rob Houwer Films

Het hele extra interview met Jindra Markus kun je hier terugluisteren
Het boek Op zoek naar Soldaat van Oranje van Bart Juttman
De website van Motor Torpedo Boat MTB 102
Het Koetshuis van Prinsessegracht in Den Haag (Funda)
Het Zweetkamertje van de Universiteit van Leiden
Nationaal Monument Oranjehotel
De website van de musical Soldaat van Oranje
Sceen-it.com: de filmlocaties met handige GPS-locaties

Speciale dank
Jindra Markus, C. Ruinen (Tennisclub Park Marlot), Natascha Keesmaat en Jill Stokkermans (Grand Hotel Huis ter Duin), de studenten van studentenhuis Welgelegen, Diederik Siderius van D.S.S. 'Phoenix' en Thomas Biesheuvel van DeHeng Civil Code.

De muziek is van de Oekraïense Alex Savochka (Alex MakesMusic).

Ontdek de verhalen achter de schermen, bekijk prachtige afbeeldingen van de locaties en laat je inspireren door de magie van de filmwereld.

Reacties op deze aflevering zijn meer dan welkom! Als er hieronder nog geen reactie staat, betekent dat natuurlijk niet dat jij niet de eerste niet kunt zijn... 

Hey hallo, deze aflevering is wat anders en iets langer dan je gewend bent.
Dat komt omdat ie onderdeel uitmaakt van de recordpoging podcasts maken tijdens de Dutch Media Week.
En ik ben er best een beetje trots op dat ik ook een steentje mag bijdragen....
Daarom voor deze speciale gelegenheid, een aflevering over een hele speciale film.
Voor nu, veel luisterplezier!

21 september was het 45 jaar geleden.
45 jaar dat er in Tuschinski in Amsterdam een première plaatsvond die ze zich er tot op de dag van vandaag nog herinneren.
Rutger Hauer en Jeroen Krabbé die in rokkostuum arriveren op een motor
voor de koninklijke première van de grootste Nederlandse film tot dan toe.
En daar voeg ik aan toe: de beste Nederlandse film ooit.

Je luistert naar Fantastische Filmlocaties, een podcast over films én de locaties waar ze werden opgenomen.
Je hoort dingen die je nog niet wist,
over de films en de mensen die ze maakten.
Én ik ga je vertellen waarom ik het zo leuk vind om filmlocaties te bezoeken.
Dat doe ik door mijn verhalen en ervaringen met jou te delen.
Mijn naam is Jeroen Huijsdens en in deze aflevering neem ik je onder meer mee naar Den Haag, Delft, Leiden en Wassenaar en vertel ik je van alles over ... Soldaat van Oranje.

Ik mag in deze podcastserie af en toe graag wat overdrijven,
Maar als ik zeg dat Soldaat van Oranje 45 jaar na de première nog steeds staat als een huis, is daar geen woord van gelogen.
Het is altijd fijn om de film weer te zien en elke keer weer te merken hoe grandioos alles op z'n plaats valt.
De acteurs, de cameravoering, de aankleding, de muziek en natuurlijk de locaties.
Speciaal voor deze aflevering ben ik veel van die locaties gaan opzoeken.
Op verschillende plekken was ik al een keer geweest.
Maar op andere kwam ik voor de eerste keer.
En het was echt fantastisch om te merken hoe Soldaat van Oranje na al die jaren de deuren echt letterlijk voor mij deed opengaan.
Zoals die van de studentenwoning aan Rapenburg in Leiden,
en die van het voormalige hoofdkantoor van het Rode Kruis in Den Haag
Om nog maar te zwijgen over de hartelijkheid waarmee ik werd ontvangen op tennisclub Marlot in Wassenaar.
Én aan de keukentafel van Jindra Markus.
Hij was niet alleen de regieassistent van Paul Verhoeven, maar ook de man achter de filmlocaties.
Maar daarover zo meer,
Nu eerst naar de man met wie het allemaal begon...

Ik denk dat ik geen groot geheim onthul als ik vertel dat Soldaat van Oranje voortkomt uit de oorlogsavonturen van Erik Hazelhoff Roelfsema,
de man die zijn kinderjaren doorbracht in Nederlands-Indië,
maar wiens leven pas echt werd gevormd door wat hij meemaakte tijdens de Tweede Wereldoorlog. 
De man die aan het begin van die oorlog nog rechten studeerde in Leiden,
en het aan het einde ervan had geschopt tot adjudant van koningin Wilhelmina.
De oorlogsverhalen van Hazelhoff verschenen voor het eerst in 1969.
Dat gebeurde in de vorm van 12 artikelen die hij schreef voor de Nieuwe Revue getiteld De prijs der vrijheid.
Een jaar later werden ze gebundeld en uitgebracht als boek.
Toen onder de titel Het hol van de ratelslang.
Maar de verkoop vlotte niet echt.
Dus bedacht Hazelhoff een manier om daar verandering in te brengen.
Hij overtuigde de uitgever hem de rechten terug te geven en reed naar Paleis Soestdijk. 
Daar vroeg hij prins Bernard het voorwoord te schrijven.
Dat voorwoord, in combinatie met de nieuwe titel Soldaat van Oranje,
én een praatje aan de talkshowtafel van Willem Duys deed wonderen.
Het boek werd een hit.
Dat ontging ook Ger Lugtenburg van de AVRO niet.
Vanwege het succes van de tv serie Floris vroeg hij aan scenarioschrijver Gerard Soeteman of die er niet wat in zag.
Hij besprak het project met regisseur Paul Verhoeven.
In oktober 1971 dienden ze hun plan in voor een 12 afleveringen durende tv serie.
Ze haalden ook producent Rob Houwer erbij met wie ze net Wat zien ik? hadden gemaakt.
De AVRO vond de kosten van meer dan 100.000 gulden per aflevering te hoog.
De serie ging niet door. 
In plaats daarvan maakte de omroep uiteindelijk in 1973 een tweedelige documentaire over de Soldaat van Oranje.
Maar Rob Houwer zag nog steeds kansen.
Dus kocht hij de rechten van het boek om er een speelfilm van te maken.
En Houwer zou ervoor zorgen dat het project niet in een la zou verdwijnen...
 
Voordat ik de filmlocaties afga, moet ik je eerst even voorstellen aan Jindra Markus.
De man die ik net al een beetje introduceerde.
Omdat we hem straks nog een paar keer gaan tegenkomen, even kort het verhaal hoe hij bij de film betrokken raakte...

EERSTE WOORDEN: "HET NEDERLANDSE FILM FESTIVAL WAS TOEN...
LAATSTE WOORDEN: "...ZO IS HET GEGAAN EIGENLIJK"
Een paar locaties zien er niet meer uit zoals in de film.
Jammer genoeg, zeg ik dan...
Want ik had ze echt dolgraag herkenbaar teruggezien.
De eerste is de gevangenis waar Rutger Hauer en Huib Rooymans elkaar kort zien voordat die laatste door de Duitsers wordt gefusilleerd.
De buitenkant van die gevangenis is het Oranjehotel in Scheveningen.
Dat is de voormalige gevangenis waar de Duitsers tussen '40 en '45 meer dan 25.000 gevangen opsloten. 
Tegenwoordig is het een Nationaal Monument waar ze de indrukwekkende geschiedenis nog steeds vertellen.
Maar goed, die gevangenis is in de film maar kort aan de buitenkant te zien.
De binnenscène werden gefilmd in het Huis van bewaring in de Doelstraat in Dordrecht.
Die gevangenis is later tegen de vlakte gegaan.
 
Een andere filmlocatie die er jammer genoeg ook niet meer is, is de Willem 3 kazerne aan de Heiligenbergerweg in Amersfoort.
De kazerne stond leeg.
Daardoor konden ze er meerdere dingen opnemen.
Luister maar wat Jindra daar over te vertellen had....

EERSTE WOORDEN: "DE KAZERNE IN AMERSFOORT WAS..."
LAATSTE WOORDEN: "...DIE WAREN HEEL BEREIDWILLIG"
De kazerne werd in 1978 afgebroken. Achteraf erg jammer.
Er zijn nog een paar panden bewaard gebleven, maar niet veel meer.
En dus vroeg het héél veel inlevingsvermogen én een foto van de kaart van Jindra om in Amersfoort de plek te vinden waar dit werd gefilmd...

Ja, Scheveningen dus...
Maar daar werd niét opgenomen!
Voor de film werd gebruik gemaakt van Huis ter Duin in Noordwijk.
Dat moest ook wel want het Kurhaus en de boulevard in Scheveningen waren in de jaren 70 te vervallen om te kunnen gebruiken.
En Huis ter Duin, of liever gezegd het historische Huis ter Duin, kon die rol prima overnemen.
Er werd gefilmd op het strand, bij de ingang aan de linkerkant van het hotel en in een van de zalen, waar zich dé klassieke tangoscene voltrekt...
In diezelfde ruimte werd ook het afstudeerfeest gefilmd van Guus.
Voor die scene was een voormalige Miss Nederland geregeld waar Jeroen Krabbé mee over de dansvloer zou schuiven.
Maar die dame kon bij nader inzien niet zo goed dansen en dus werd ze door een wat - laat ik vriendelijk zeggen - ongeduldige Paul Verhoeven weggestuurd.
De vrouw met wie je Krabbé ziet dansen...?
Dat is zijn eigen moeder.
Die was toch op de set voor een figurantenrol!
De opnamen op en rondom Huis ter Duin vonden plaats van 7 tot en met 20 oktober.
Op het strand werd de scene gefilmd waarbij het strandhuisje ontploft net voordat de studenten de oversteek naar Engeland willen maken.
En er werd onder meer gefilmd dat Erik Guus komt zeggen dat de boel is verraden door Robbie.
Bij die scene vond er nog een incident plaats met Rijk de Gooijer.
Dat kan ik je nu niet laten horen want dan loopt deze podcast echt te veel uit.
Maar omdat Jindra zo lekker op de praatstoel zat,
heb ik besloten om dat hele gesprek online te zetten.
Als je naar de website fantastischefilmlocaties.nl gaat, 
vind je daar een link naar dat audio-interview.
Goed, nog even naar Huis ter Duin.
Er is daar enorm veel veranderd sinds de opnamen.
Zo heb ik samen met de mensen van het hotel gezocht naar aan knopingspunten om te kunnen vaststellen waar de beroemde tangoscene echt precies werd gedraaid.
Maar helaas... 
Al hebben we wel een vermoeden...
Die onduidelijkheid komt omdat een brand in 1990 een fors deel van een van de beroemdste filmlocaties uit de Nederlandse geschiedenis verwoestte.
Nog erger, er kwamen bij het bestrijden van het vuur tragisch genoeg 3 brandweermannen om het leven.
Dat deed echt wat met de lokale gemeenschap.
Daarom worden ze er nog elk jaar geëerd en hebben ze in het hotel een eigen herinneringsplek.

Soldaat van Oranje werd in twee blokken gedraaid.
Het eerste reeks opnamen duurde van september tot half november 1976.
Het tweede deel begon op 17 april en duurde tot en met 29 mei 1977.
Dat had meerdere redenen.
Bij bepaalde scenes moest rekening worden gehouden met de seizoenen waarin ook de echte gebeurtenissen hadden plaatsgevonden.
Daarnaast kwam het goed uit dat de crew even op adem kon komen.
Bovendien kon producent Rob Houwer dan op zoek naar extra geld want het budget ging er iets te snel doorheen.
Maar goed, even terug naar dat begin.
De eerste opnamen vonden plaats bij Tennisclub Park Marlot in Wassenaar.
Daar werd op 25 september '76 begonnen met de opnamen.
Twee scenes spelen zich er af:
Als de vrienden op de tennisbaan staan en horen dat de oorlog is uitgebroken.
En even later als de Duitsers de club binnenvallen en iedereen mee willen nemen.
De tennisclub mocht natuurlijk niet ontbreken tijdens mijn reis langs de locaties.
En ik denk dat ze me met een enorme grote glimlach het terrein op hebben zien komen, want oh jongens wat een feest van herkenning!
De hoofdbaan, het clubhuis. Zelfs het krijten scoreboard hangt er nog.
Ik werd er met open armen ontvangen door mevrouw Ruinen, een ongelooflijk aardige dame.
Een echte clubicoon. Met geweldige verhalen over haar familie en wat ze 'het pareltje van de Randstad' noemde: een club met een prachtige historie.
Over de film vertelde ze onder meer hoe het er bij een van de scenes - waar ook clubleden aan meededen - nogal hard aan toe ging én dat er een schot werd gelost.
Dat moet ook iemand hebben gehoord die niet van de opnamen wist.
Want een paar minuten later stond de politie opeens voor de deur.
Wat er toch in vredesnaam aan de hand was...
Dat werd wel duidelijk.
Maar wat nou echt heel leuk is, is dat ze bij de tennisclub ook nog wat hebben overgehouden aan de film.
Achterin het clubhuis hangt het tennisracket van Rutger Hauer uit de film.
Hij heeft het na afloop geschonken aan de man die de horeca verzorgde.
En die gaf het jaren later aan de vereniging.
Het is zo leuk om die prop daar te zien hangen!

Misschien moet er eens worden gekeken of er geen plaquettes geplaatst kunnen worden op mooie filmlocaties in Nederland,
zoals dat in het buitenland wel gebeurd.
Dan moet er zeker ook eentje komen bij Tennisclub Park Marlot.
 
Van Wassenaar is het maar een klein ritje naar het centrum van Den Haag.
Het mooie van de filmlocaties daar is dat ze op loopafstand van elkaar liggen.
Waardoor er een soort Soldaat van Oranje wandeling mogelijk wordt.
Laten we eens even beginnen bij Paleis Noordeinde.
Het is tegen het einde van de film als Erik Lanshof koningin Wilhelmina begeleidt en ze zachtjes zegt... 

Wilhelmina had ook in echt een hekel aan het gebouw.
De reden? De Duitsers hadden erin gezeten.
In 1948 brak er brand uit in een deel van het paleis.
Wilhelmina zou toen gezegd hebben: 'U denkt toch niet dat ik de brand heb aangestoken?'
Via Noordeinde en de Heulstraat ben je met een paar stappen bij de Kneuterdijk.
Op 24 oktober '76 werd daar de scene gefilmd waar Erik een optocht ziet van Duitse soldaten.
Tussen hen bevindt zich zijn vriend Alex.
Volgens Paul Verhoeven is het de belangrijkste scène uit de film.
Omdat Erik en Alex elkaar blijven respecteren als vrienden, ondanks hun politieke verschillen.
Het was ook geen eenvoudige scene.
Het lukte haast niet om mannen te vinden die goed konden marcheren én die bereid waren dat te doen in SS uniform.
En er waren mensen die zich kapot schrokken toen ze de nazivlaggen aan de gevels zagen én de soldaten zagen lopen.
Onder hen ook de ouders van Derek de Lint die de set kwamen bezoeken.
Ze gingen er eerder dan verwacht vandoor omdat De Lints vader het niet trok.
Hij had in mei 1940 namelijk zelf gevochten als dienstplichtig soldaat.
Van de Kneuterdijk is het ook maar een klein stukkie lopen naar het Binnenhof waar ook werd gefilmd.
Maar dat wordt momenteel verbouwd dus kun je niet over de geweldige en historische binnenplaats.
Loop er omheen en zorg dat je via Het Plein uitkomt bij het torentje van onze premier.
In de film begint Robbie daar nietsvermoedend aan een wandeling. 
Totdat hij Guus op een fiets ziet aankomen.
Die heeft nog een appeltje te schillen met de verrader.
Guus probeert er vandoor te gaan via de Korte Vijverberg.
Maar hij botst op een kinderwagen waardoor de Duitsers hem te pakken krijgen. Het kost hem uiteindelijk zijn leven...
Ik weet nog dat ik die scène zag als klein jochie. 
Ik was er echt enorm door aangedaan.
Want waarom liep die vrouw met de kinderwagen nou in de weg?
Anders had ie het vast gered...
Er wás een versie van het script waarin Guus wél wegkomt,
maar ook daarin liep het toch niet goed met hem af.
Hij wist daarin Engeland te bereiken.
Maar daar pleegde daar zelfmoord toen hij de relatie van Erik en Susan ontdekte.
Verhoeven heeft later gezegd blij te zijn dat hij niet voor dát melodramatische einde heeft gekozen.
 
Van de Korte Vijverberg is het daarna nog 15 minuten lopen naar Plein 1813.
Daar en vooral op de Alexanderstraat ter hoogte van de Poolse ambassade werd de scène gefilmd waarin Erik en Guus op de motor moeten uitwijken voor de Duitse vliegtuigen.
Die vliegtuigen moesten een bepaalde bocht maken omdat ze niet over het Binnenhof mochten vliegen.
En dat moest in een keer goed gaan.
En dat ging het dus niet.
Want op het moment suprême stopte de motor van Jeroen Krabbé ermee.
Die zegt daarover nog steeds dat hij Paul Verhoeven - die op het dak stond van het Haagse stadspaleis - zo hard hoorde vloeken dat ze het tot in Scheveningen moeten hebben gehoord...
Zo grappig.
Al zal het dat op dat moment niet zijn geweest...
Goed, dan is er nog 1 locatie in Den Haag. 
Maar daar kom ik zo even op terug....
 
Je kunt je nu niemand anders meer voorstellen in de hoofdrol dan Rutger Hauer.
Maar als het was gegaan zoals Paul Verhoeven het eerst zag,
dan was Derek de Lint de Soldaat van Oranje geworden.
Maar Verhoeven kreeg niet wat hij zocht tijdens de castingsessie.
Dus moest hij op zoek naar een ander.
En dat was wat hem betreft niet Rutger Hauer.
Die moest zelfs nog zijn best doen om überhaupt auditie te mogen doen.
En toen hij dat uiteindelijk mocht, was dat voor de rol van NSB'er Alex.
Casting director Hans Kemna en producent Rob Houwer haalden Verhoeven over Hauer de hoofdrol te geven.
Ook Jeroen Krabbé hadden we bijna niet gezien in de rol van Guus LeJeune.
Hij had namelijk een rol gespeeld in een andere film van Rob Houwer
Die had volgens Krabbé gezegd dat hij nooit meer met hem wilde samenwerken.
Dus toen die werd gevraagd voor een casting, dacht die: dat heeft toch geen zin.
Maar Ineke van Wezel, de assistent production manager zei tegen hem:
'Kom nou maar gewoon. Ik ga het Rob niet vertellen.'
Volgens Krabbe dankt hij de rol aan het feit dat hij een snor droeg en niet werd herkend.
We denken tegenwoordig direct aan Rutger Hauer en Jeroen Krabbé als we het over de film hebben.
Maar wat zou de film zijn zonder al die andere acteurs?
En al dat talent achter de camera....
Dan was Soldaat van Oranje volgens mij niet de film geworden die nu deel uitmaakt van onze Nederlandse cultuur.

Vooruit, terug naar de locaties.
En daarvoor gaan we nu naar het noorden van Nederland. Naar Friesland.
In zijn boek vertelt Hazelhoff hoe er een vlucht naar Engeland werd geraamd bij het Tjeukemeer.
Maar voor die scène in de film liet Jindra zijn oog ergens anders op vallen...

De scene werd gefilmd bij een boerderij met een oude, houten schutsluis.
Het is particulier bezit.
Dus ga de mensen die er wonen niet lastigvallen...
Dat geldt ook voor de mensen in de Iepenlaan in Wassenaar, waar het huis staat waar Erik aan het einde van de oorlog de kaalgeknipte Esther aantreft.
Gewoon de privacy respecteren.
 
En dan... de scènes in Engeland.
Die werden daar slechts ten dele opgenomen.
Voorbeeld. Als Hauer en Krabbé de Engelse haven verlaten op de torpedojager op weg naar het bezette Nederland, zitten we eigenlijk naar de marinehaven in Den Helder te kijken.
En daar was dus een reden voor...

Voor de échte fans: als je dat schip nog een keer in het echt wil zien:
Dan kan dat.
Dan moet je naar de haven van Lowestoft, vlakbij Norwich.
Maar omdat de Motor Torpedo Boat, de MTB 102 momenteel grondig onder handen worden genomen, kun je er op korte termijn helaas niet heen.
Maar ik zet de link naar de website wel even voor je in de shownotes.
Waar in Engeland wél werd gefilmd is aan de buitenkant van het statige Audley End House, vlakbij Cambridge.
En in de Londense wijk Holborn bij het New Square.
Daar probeert Erik een aanslag te plegen op Van der Zanden, de secretaris van Wilhelmina.
Wie denkt dat de ontmoeting met de koningin die daarop volgt in Engeland werd gedraaid, die voelt waarschijnlijk al aankomen dat dat niet zo is.
De scène werd gefilmd in de tuin van het voormalige hoofdkantoor van het Rode Kruis aan de Prinsessegracht in Den Haag.
Het Rode Kruis zat erin van 1916 tot begin jaren ’90.
Prins Hendrik - de echtgenoot van Wilhelmina - was daar enige tijd voorzitter van.
Hij vond het maar al te fijn om een plek te hebben waar hij zich kon terugtrekken als hij niet in het paleis wilde zijn.
Het gebouw is tegenwoordig eigendom van een bedrijf dat het kortgeleden heeft laten renoveren.
Alleen de tuin moest nog worden opgeknapt.
De reden waarom ik dat weet is omdat de huidige huurder zo ontzettend aardig was de deur van het pand en die naar de tuin voor deze podcast te openen.
Het was echt zo geweldig om er 46 jaar na de opnamen te mogen kijken.
De muurschilderingen, het plafond en de klapdeuren,
precies zoals in de film!

Aan het einde van de tuin ligt het koetshuis.
Er hangt nog wel een grappige anekdote aan de scene die zich daar afspeelt.
Tijdens een etentje met Verhoeven en Soeteman vertelde Hazelhoff na een paar glazen wijn dat er nog wat dingen waren die niet in zijn boek terecht waren gekomen.
Een daarvan was het verhaal dat hij voor koningin Wilhelmina moest verbergen dat een van zijn vrienden lag te vrijen.
En die scène belandde dus wel in de film.
Het werd opgenomen in het kamertje boven in het koetshuis.
Daar waar toen die slaapkamer was is nu een woonkamer.
Hoe ik dat weet?
Nee, niet omdat ik er binnen mocht kijken.
Maar omdat het op Funda staat.
Mooi gerenoveerd, heerlijke plek, hartje Den Haag.
Helaas vrij prijzig.
Maar oh zo leuk...
Ik zet de link voor je in de shownotes...
 
Soldaat van Oranje is het zoveelste bewijs dat een goede film niet zonder goede muziek kan.
Die was in dit geval afkomstig van Rogier van Otterloo, de man die ook de fenomenale score van Turks Fruit heeft gemaakt.
Toen hij Verhoeven vroeg welke muziek die vooral associeerde met de bezetting van Nederland, verwees hij naar Radio Oranje.
Dat zond tijdens de oorlog uit vanuit London.
De opening van de uitzendingen daarvan begon met een variant van de Vijfde Symfonie van Beethoven.
Daar borduurde Van Otterloo op voort 
Zo ontstond een thema dat eigenlijk wel onze tweede volkslied genoemd kan worden.

Van Otterloo nam de muziek op in augustus 1977 in de CTS-studio in London.
Het orkest bestond uit sessiemuzikanten en leden van The London Philharmonic.
Die moesten wel even wennen toen Van Otterloo met zijn spijkerbroek en leren jasje op de bok ging staan.

Door gedoe met de rechten is de soundtrack - behalve wat losse nummers - nooit op CD verschenen.
Je vindt 'm ook niet op Spotify of Apple Music.
Als je mazzel hebt kun je via Marktplaats nog aan de vinyl versie komen.
Dat is mij gelukkig gelukt waardoor ik - wanneer ik dat wil - kan luisteren naar het prachtige Thema van Esther, De Waalsdorpervlakte én het nummer Ik gooi heel Duitsland plat.

Zo, dat krijg je de rest van de dag niet meer uit je hoofd...

Er zit een deel in de film dat wel aan het einde gefilmd moést worden.
Dat komt omdat er wat acteurs voor moesten worden kaalgeschoren.
Je raadt het al: de ontgroeningsscene...
Die zou in de Sociëteit van Minerva in Leiden zijn gefilmd, als dat had gekund.
Maar helaas, die was in december '59 door een brand verwoest.
Een sociëteit die er op leek, stond én staat in Delft.
Een pand dat er al sinds 1878 staat.
Het ligt altijd wel een beetje gevoelig in Leiden,
maar bij de Delftsche Studenten Sociëteit 'Feunix' vinden ze het maar al te leuk dat de film daar is opgenomen.
En ik werd dan ook met plezier rondgeleid door het enorme pand,
dat echt veel groter is dan je verwacht.
Je kunt van alles van studentenverenigingen vinden, 
maar gevoel voor historie en traditie hebben ze zeker.
Daarom is het ook niet zo vreemd dat het hart van de Sociëteit er nog steeds zo uitziet als in mei 1977.
Als je maar een beetje bekend bent met de film herken je de ruimte direct.
Tot en met de gouden drempels op de vloer waar de feuten niet ongemerkt over heen mogen komen.
Die zie je nog kort in beeld ziet als Rutger Hauer, Derek de Lint en Dolf de Vries ongemerkt naar de eetzaal proberen te kruipen.
Ze worden opgemerkt door Praeses Krabbé met als gevolg?

Hoe zei Humphrey Bogart het ook alweer in Casablanca: "I think this is the beginning of a beautiful friendship'?
Vreemde start van een vriendschap, maar wel echte vrienden...

Er werd in mei 1977 drie dagen lang gefilmd in de Sociëteit in Delft.
En volgens de verhalen speelden er 40 leden van de vereniging mee als figurant
En die moesten natuurlijk ook hun kop weer kaal laten scheren...

Als je het nu over Soldaat van Oranje hebt, kun je niet om de musical heen die deze maand 12 jaar geleden in première ging.
De musical is gebaseerd op het boek en niet op de film.
Maar het leidde wel tot - hoe zeg ik dat vriendelijk? - enige frictie tussen de producent van de film en die van de musical.
Gevolg? De beroemde themamuziek van Van Otterloo mocht niet worden gebruikt.
Maar musicalproducent Fred Boot en Bas van Otterloo, de zoon van de componist, hebben me bevestigd dat er een oplossing is gekomen en dat die muziek inmiddels weer te horen is.
Laten we wel wezen: de film én de musical zijn een fenomeen.
En ze delen behalve de avonturen van de Soldaat - en dat beroemde thema - nog iets: een locatie.
Waar producent Fred Boot en zijn gigantische gezelschap al twaalf jaar lang een unieke productie uitvoeren,
daar vond aan de vooravond van de filmopnamen de sensationele persconferentie plaats van filmproducent Rob Houwer.
Jawel, op vliegbasis Valkenburg bij Katwijk.
Daar bij de startbaan werden De cast en crew werden er voorgesteld aan de pers.
Dat gebeurde in aanwezigheid van enkele echte verzetshelden zoals Frits van der Schrieck, Peter Tazelaar en natuurlijk Erik Hazelfhoff Roelfsema.
En er werd bekendgemaakt dat Prins Bernard de beschermheer van de film was.
Een beetje pijnlijk was dat toen wel.
Want het viel net samen met de beruchte Lockhead affaire.
Hoe dat voor de film uitpakte moet je zeker lezen in het boek Op zoek naar de Soldaat van Oranje van Bart Juttman.
Een te gek boek dat ik absoluut aanraad,
ook omdat er zoveel meer verhalen in staan dan ik je hier nu kan vertellen.

Maar goed, één jaar na die persaankondiging ging de film in première. 
Dat gebeurde in Tuschinski in Amsterdam,
in aanwezigheid van zo ongeveer de halve familie Van Oranje.
Dat was echt een sensatie.
Vooral toen Hauer en Krabbé op de motor kwamen voorrijden.
Gelukkig deed de motor van Krabbé het toen wel..

De pers was in '77 niet heel erg vriendelijk voor de film.
Het Parool had het over de flapdrolhelden Erik en Guus.
En NRC schreef: 'Nederlands duurste speelfilm doet niets voor de filmcultuur in Nederland'.
Ondanks de 1,5 miljoen bioscoopbezoekers kwam de film niet in de buurt van de meer 3 miljoen bezoekers van Turks Fruits, die andere film waar de makers altijd mee verbonden blijven.
Maar laat even gezegd zijn dat elke filmproducent tegenwoordig zijn handen zou dichtknijpen voor dat aantal bezoekers.
In Amerika viel de film op waardoor Hauer en Verhoeven er uiteindelijk aan een mooie carrière konden bouwen.

In Nederland werd de miljoenste bezoeker van Soldaat van Oranje werd getrakteerd op een reis naar London.
Rutger Hauer en Lex van Delden leidde de winnaar van die prijs daar langs de locaties.
De twee miljoenste bezoeker werd een reis naar Hawaii in het vooruitzicht gesteld waar hij Erik Hazelfhoff Roelfsema zou ontmoeten, die daar toen woonde.
Maar die prijs werd dus nooit uitgereikt omdat dat aantal bioscoopbezoekers niet werd bereikt.
Hoe is dat toch mogelijk vraag ik mij nu af.
Maar goed, sommige dingen kun je niet ongedaan maken.
Jammer genoeg...

Goed. Ik besef dat er nog wat locaties onbelicht zijn gebleven,
zoals de scene op de Lekdijk bij Amerongen met de Nederlandse soldaten
én die op het militair oefenterrein Oostdorp bij Harskamp, waar Derek de Lint aan zijn einde komt.
Maar we komen toch echt een beetje aan het einde van deze reis.
Maar natuurlijk niet zonder een bezoek aan Leiden,
de stad waar Hazelhoff en zijn vrienden ook in het echt studeerde.
Én waar de film uit een soort historische loyaliteit wel gefilmd moest worden.
En gelukkig kon dat ook!
Vanwege het grote aantal studenten dat juist in deze periode afstudeert, kon ik jammer genoeg niet naar binnen bij het Zweetkamertje van de Universiteit van Leiden toen ik er was.
Het is de plek waar alle studenten hun naam op de muur achterlaten na de uitreiking van hun bul.
In de film zetten ook Guus en Erik hun krabbel.

Dat Zweetkamertje is echt legendarisch. 
Eerst was het een vergaderzaal van curatoren.
Vanaf de 18e eeuw werd het de kamer waar studenten moesten wachten voor hun examen.
Daardoor kreeg het ook z'n naam.
Het is niet bekend wie als eerste zijn naam op de muur schreef, maar inmiddels staan ook die van prinses Beatrix en koning Willem-Alexander erop.
Net als die van Nelson Mandela en Winston Churchill.
En natuurlijk die van Erik Hazelhoff.
Ik kon het kamertje zelf niet in, maar ik ben natuurlijk wel even bij de universiteit naar binnengestapt
en via de wenteltrap naar boven geweest om er een blik op te werpen.
Die hele route zie je tenslotte ook in de film.
Het Zweetkamertje kun je trouwens ook online bekijken.
Ik zet de link voor je in de shownotes...

Als Erik afstudeert gaat ie daarna met Esther en Jacques naar het café op de hoek.
Dat is Café L'Esperanza.
Het was helaas gesloten voor een verbouwing.
En daardoor kon ik er niet even het glas heffen en ook niet even naar het toilet.
Maar dat ga ik nog wel een keer goed maken denk ik...

En dan rest er nog 1 locatie...
Nee, er is er nog 1. Een kleintje, maar 1 om niet over te slaan.
Als je bij de Nonnenbrug de Kloksteeg insteekt en helemaal naar het einde loopt is er het gangetje dat naar het Speckhofje leidt
Het is zo klein dat je het haast over het hoofd ziet,
maar het is de plek waar Erik Lanshof over de muur klimt en ontsnapt aan Gestapo-agent Breitner.
Er zijn grappig genoeg mensen die denken dat die tuin bij de studentenwoning hoort. Maar het is dus ergens anders.
Een locatie voor de echte fans, laat ik maar zeggen.

Okay, zoals ik als zei, er is nog 1 locatie....
Mag ik die de Heilige Graal noemen?
Het is de studentenwoning aan Rapenburg 56.
De plek waar Erik Hazelhoff Roelfsema ook echt woonde tijdens zijn studententijd. 
En waar dus eigenlijk wel gefilmd moést worden.
Eronder zit geen sigarenwinkel zoals je in de film kunt zien, maar Barrera, het café dat er blijkbaar als sinds 1968 zit.
Het deel erboven is nog altijd een studentenhuis,
én er wonen nog altijd jongens van studentenvereniging Minerva.
Ze deden met plezier de deur voor mij open.
En het was echt geweldig om na al die jaren nu eens echt ín de kamer te staan waar geschiedenis werd geschreven.
Aan de muur hangt natuurlijk een foto van Erik Hazelfhoff.
En aan een andere muur ingelijst een van de weinige exemplaren van het Leids Manifest dat Hazelhoff tijdens de Duitse bezetting uit verzet schreef.
Het hing aan de muur die er voor de filmopnamen uit werd gesloopt om voldoende ruimte te hebben, vertelden de jongens.
Hij werd later wel weer teruggezet, maar echt vakwerk was het niet.
Er was natuurlijk maar 1 manier waarop ik mijn rondreis langs de filmlocaties van Soldaat van Oranje kon beëindigen.
En dat was door een foto te nemen... 
Van de studenten...
In die legendarische kamer aan Rapenburg 56...
 
Dat was het weer voor deze keer.
Je luisterde naar Fantastisch Filmlocaties.
Mijn naam is Jeroen Huijsdens.
FantastischeFilmlocaties.nl brengt je naar een pagina waar je alle belangrijke informatie terugvindt.
Speciale dank gaat uit naar Jindra Markus.
En natuurlijk naar iedereen die zo ontzettend aardig was mij te helpen met toegang tot de locaties
En de mensen hier bij Beeld en Geluid voor het prachtige podium dat de Dutch Media Week deze podcast heeft geboden.
Vergeet vooral het boek van Bart Juttman, Op zoek naar Soldaat van Oranje niet te lezen.
De rechten van de film liggen bij Rob Houwer Film.
Wil je voortaan geen aflevering missen van deze podcast missen abonneer je dan.
Ik hoor echt ontzettend graag wat je van de serie vindt.
Ik vind het heel fijn als je een recensie achterlaat bij SoundCloud of Apple Podcast
of sterren geeft bij Spotify.
Voor nu: tot de volgende keer!