Filmlocaties en achtergronden bij Steven Spielberg's klassieker

6 juni 2024. Het is 80 jaar geleden dat geallieerde troepen landde op de stranden van Normandië in een poging West-Europa te bevrijden van Nazi-Duitsland. In deze speciale tussentijdse mini-aflevering van de podcast Fantastische Filmlocaties neemt presentator en samensteller Jeroen Huijsdens je mee naar Normandië, naar het Franse Colleville-sur-Mer om precies te zijn. Om je te vertellen over de locatie waar Steven Spielberg in 1997 een deel van de film Saving Private Ryan opnam.

De aflevering is ook op andere platformen te vinden die de RSS-feed van SoundCloud oppakken.

Amblin Entertainment, Mutual Film Company, DreamWorks Pictures, Paramount Pictures

Sceen-it.com: de filmlocaties met handige GPS-locaties
Playlist Spotify Fantastische Filmlocaties
Normandy American Cemetery
The Real Ryans - The Niland Brothers
American Cinematographer - The Last Great War: Saving Private Ryan

Ontdek de verhalen achter de schermen, bekijk prachtige afbeeldingen van de locaties en laat je inspireren door de magie van de filmwereld.

Reacties op deze aflevering zijn meer dan welkom! Als er hieronder nog geen reactie staat, betekent dat natuurlijk niet dat jij niet de eerste niet kunt zijn... 

6 juni 1944.
D-Day.
Je hoort het al: het is deze maand jaar 80 jaar geleden dat geallieerde troepen op de stranden van Normandië landde.
Mijn beeld van wat zich daar moet hebben afgespeeld werd lange tijd beïnvloed door de film die ik als jochie zag en waar ik erg van onder de indruk was:
The Longest Day uit 1962.
Toen was daar 36 jaar later opeens die film van Steven Spielberg.
Een film die maakte dat we die landing op de stranden heel anders gingen ervaren, door die beroemde eerste 25 minuten...
Welkom bij een speciale mini-aflevering van de podcast Fantastische Filmlocaties over Saving Private Ryan.

Ik blijf het soms toch wat vreemd vinden om sommige plekken het label Fantastische Filmlocaties mee te geven.
Zeker als je het hebt over films als Saving Private Ryan.
Maar waarom ik dat toch doe, vertel ik je straks.

Saving Private Ryan gaat over een groep soldaten die direct na D-Day de opdracht krijgt om op zoek te gaan naar een soldaat met de naam Ryan.
Zijn familie heeft net te horen gekregen dat drie zonen uit hetzelfde gezin zijn omgekomen.
De vierde zoon, James Ryan, is net gedropt in Frankrijk.
Generaal George Marshall wil dat hij wordt gezocht en veilig terug kan naar huis.

Over de totstandkoming van Saving Private Ryan is met gemak een normale aflevering te vullen, maar ik beperk mij hier even tot wat highlights.
Het is tenslotte een mini-aflevering.
Maar ik moet je zeker vertellen is dat de verhaallijn van de film niet helemaal fictief is.
Schrijver Robert Rodat kreeg begin jaren 90 van zijn vrouw een boek.
Dat was D-Day, June 6 1944 van de bekende auteur Stephen Ambrose.
Rodat raakte erdoor gefascineerd.
Hij stuitte daardoor ook op het verhaal van de vier Nyland-broers.
Twee daarvan - Preston en Robert - kwamen om het leven op en direct na D-Day.
De derde broer - Edward - verdween met zijn vliegtuig van de radar in Burma.
Daarom werd de vierde broer - Frederick - vervroegd teruggehaald uit de strijd.
Ook de derde broer overleefde de oorlog uiteindelijk.
Hij zat - zo bleek later - in Japanse gevangenschap.
Interessant om te weten:
Preston en Robert Nyland liggen allebei op de Amerikaanse begraafplaats bij Colleville-sur-Mer, waar ook Saving Private Ryan werd gefilmd...

Maar terug naar de oorsprong van de film:
Schrijver Rodat bracht het plan voor een film onder de aandacht bij producent Mark Gordon.
Die stuurde het script naar Paramount.
Daar bespraken ze het plan onder meer met regisseur Michael Bay.
Maar die vond zichzelf niet geschikt voor het project.
Hoe het script dan eindelijk zijn weg vond naar Steven Spielberg?
Die kreeg het overhandigd van Tom Hanks die er door zijn agent op was gewezen.
En die zag er dé kans in om eindelijk eens een film te maken samen met regisseur Spielberg.
 
Wat natuurlijk vooral bijblijft zijn die ongelooflijk indrukwekkende eerste 25 minuten van Saving Private Ryan.
Daarin word je als kijker meegenomen in de ervaringen van de soldaten die aankomen op Omaha Beach zoals we dat niet eerder zagen.
Dat hele deel had Spielberg graag opgenomen op de Franse stranden van Normandie,
maar bij de zoektocht naar de locaties merkte hij dat ze te zeer waren veranderd, of uit andere overwegingen niet konden worden gebruikt.
Het was Associate producer, Kevin De La Noy, die Spielberg attendeerde op Ballinesker Beach, vlakbij het Ierse Curracloe.
Die was op zijn beurt in eerste instantie een beetje teleurgesteld dat het niet zo breed was al het echte Omaha Beach,
maar hij had toen al zoveel stranden in Engeland en Schotland gezien die ook niet voldeden dat toch gekozen werd voor het strand aan de Ierse oostkust.
Production designer Tom Sanders en zijn team transformeerde het stuk strand tot een slagveld door delen van bunkers in te graven en prikkeldraad en ijzeren kruizen in de brandig neer te leggen.
De opnamen op Ballinesker Beach begonnen op 27 juni 1997.
Ze zouden drie weken duren.
In die weken bewogen zich zo'n 1500 mensen over dat strand, waaronder 1.000 figuranten uit het Ierse leger en 30 personen die echt armen en benen missen om niks met special effects te hoeven doen.
De rest van Saving Private Ryan werd onder meer gefilmd in Hatfield Aerodrome ten Noorden van London en het private Thame Park, vlakbij Oxford.
Het huis waar we zien hoe de moeder van de Ryan-broers het slechte nieuws te horen krijgt, stond niet in Iowa, maar werd voor de productie gebouwd vlakbij West-Kennett in Zuid-Engeland, en na afloop weer afgebroken.

Saving Private Ryan is Steven Spielberg als regisseur
Tom Rodat als scenarioschrijver,
Tom Hanks en Tom Sizemore in twee van de hoofdrollen
en Production Designer Tom Sanders..
Je hoort het al: allemaal Tommen.
Maar wat zou Saving Private Ryan zijn zonder Janusz Kaminska als Director of Photography?
En Film Editor Michael Kahn?
Om nog maar te zwijgen over componist John Williams.
Ik zet een link naar een video voor je bij de shownotes waarin John Williams zelf verteld over de opnamen in de Symphony Hall in Boston.
En zo is het altijd fijn om het - waar het kan - over de inmiddels 92 jarige Maestro te kunnen hebben...
En iets van hem te kunnen laten horen,
want jongens jongens wat is dat stuk getiteld Hymn of the Fallen toch ongelooflijk goed...

Wat ik al zei: wat je al kijker vooral bijblijft is dat ongelooflijk begin van Saving Private Ryan.
Maar aan die 25 minuten durende opening gaat nog iets aan vooraf.
Een scene waarin we zien hoe een oude man met zijn familie een begraafplaats bezoekt.
Dat is de Amerikaanse militaire begraafplaats bij Colleville-sur-Mer in Frankrijk.
Steven Spielberg putte daarbij uit eigen ervaring.
In 1972 was hij namelijk voor de allereerste keer in Europa.
Dat was voor de promotie van zijn film Duel.
De eerste plek waar hij kwam was Frankrijk.
Toen hij een dag vrij had ging hij in Normandië naar de begraafplaats bij Colleville-sur-Mer.
Je moet weten dat Spielberg toen nog niet de grote man was die hij drie jaar later zou worden door Jaws en alles wat volgde.
Hij was op dat moment 25 jaar..
Maar daar op die begraafplaats was hij er getuige van hoe een wat oudere man er met zijn gezin rondliep en bij een graf geëmotioneerd door zijn knieën zakte...
Juist, precies zoals we in de film zien... 

Met Saving Private Ryan in het achterhoofd ging ik in juni 2010 met mijn gezin voor de eerste keer naar Normandië.
Naar de stranden, naar de herdenkingsplekken, naar de begraafplaatsen.
En dus ook naar de Amerikaanse begraafplaats bij Colleville-sur-Mer.
Ik wil het toch even benadrukken:
ik vond het wel een bijzondere gedachte dat Spielberg er had gefilmd
en scande de omgeving wel om te zien of ik nog wat herkende,
maar we gingen toch vooral om de geschiedenis te ervaren,
en een beetje grip proberen te krijgen op wat zich daar op die stranden en bij die kliffen moet hebben afgespeeld...
En ik weet het ook nog zo goed:
Het was echt flink bewolkt. En er stond een stevige wind. En helemaal droog bleef het ook niet.
Maar dat deed er allemaal niet toe. 
De Normandy American Cemetery and Memorial bij Colleville-sur-Mer maakte een enorme indruk op me.
Op een kleine 2 vierkante kilometer, prachtig gelegen aan de Franse kust liggen 9,387 soldaten begraven, waarvan de meeste het leven lieten tijdens D-Day en de daaropvolgende militaire operaties.
Ik heb het al eens eerder verteld:
die Amerikaanse militaire begraafplaatsen worden zo respectvol onderhouden.
Het gras kort geknipt,
de bomen en struiken staan er altijd mooi bij
en die witte grafstenen in nette lange rijen...
Het is alsof ze net nieuw zijn.
Na ons bezoek aan de begraafplaats gingen we onder meer naar Omaha Beach dat op nog geen tien minuten rijden ligt en naar verschillende andere herdenkingplekken in de omgeving.
Maar de hele dag liet die Amerikaanse begraafplaats mij niet los.
Ik wilde er nog een keer naar toe.
En dus deden we dat, diezelfde middag.
Het weer was wat beter. De zon liet zich af en toe zien.
En het was opnieuw bijzonder om er rond te lopen.
En toen was daar opeens die groep.
Een groep uit de VS, zo bleek.
Het was een Amerikaans koor dat voor een of ander optreden in Frankrijk was,
en dat Colleville-sur-Mer bezocht om hun respect te tonen.
En wat er toen gebeurde...
Ze stonden met een groep of 50 - denk ik - bij het monument op het plateau van de Garden of the Missing, dat uitkijkt om die groene velden met die rijen witte stenen.
En toen begonnen ze heel spontaan a-capella het Amerikaanse volkslied te zingen...
Als ik er na al die jaren alleen al aan terugdenk kan ik nog steeds geëmotioneerd van raken.
Dat was zo ongelooflijk indrukwekkend...
Echt om nooit te vergeten...
En dat doe ik dan ook niet....

Dat was 'm deze speciale korte podcast-aflevering over Saving Private Ryan.
Gemaakt omdat het 6 juni precies 80 jaar geleden is dat D-Day plaatsvond.
Een eerbetoon dus.
Wil je geen aflevering missen van de normale afleveringen van deze podcast, abonneer je dan.
Dan kan via Apple Podcasts, Spotify, SoundCloud of elk ander podcastplatform.
Zoek op Fantastische Filmlocaties.
En schrijf je ook in voor mijn nieuwsbrief als je niks wilt missen
En volg me ook op Instagram of Facebook.
Voor nu tot de volgende keer.