Tuschinski nu op de lijst van filmschatten

Sinds 2015 bekroont de European Film Academy bijzondere plekken uit de Europese filmgeschiedenis met het label Treasure of European Film Culture. Daarmee eert de Academy zowel uitzonderlijke filmplekken als fantastische filmlocaties. Vanaf nu staat ook het Koninklijk Theater Tuschinski in Amsterdam op deze illustere lijst. In deze mini-aflevering zet podcastpresentator Jeroen Huijsdens de betoverende bioscoop in de spotlight en vertelt hoe het filmpaleis van Abraham Tuschinski ook als filmlocatie werd gebruikt.

De aflevering is ook op andere platformen te vinden die de RSS-feed van Springcast oppakken.

Koninklijk Theater Tuschinski / copyright Pathé

Google Maps - Koninklijk Theater Tuschinski
Playlist Spotify met muziek uit Fantastische Filmlocaties
Treasures of European Film Culture
European Film Academy
Koninklijk Theater Tuschinski - achtergrondinformatie
Koninklijk Theater Tuschinski - rondleiding

Ontdek de verhalen achter de schermen, bekijk prachtige afbeeldingen van de locaties en laat je inspireren door de magie van de filmwereld.

Reacties op deze aflevering zijn meer dan welkom! Als er hieronder nog geen reactie staat, betekent dat natuurlijk niet dat jij niet de eerste niet kunt zijn... 

Ik kom er inmiddels echt al jaren.
Maar wanneer de eerste keer was weet ik vreemd genoeg niet meer.
Als ik er tegenwoordig binnenwandel - bij voorkeur als het heel rustig is of zelfs helemaal leeg - voelt het alsof ik thuiskom.
Je luistert naar Fantastische Filmlocaties, dé podcast over films en de locaties waar ze werden opgenomen.
In deze speciale aflevering vertel ik je graag wat meer over een van de mooiste en fijnste plekken van heel Nederland.
En probeer ik je uit te leggen waarom ik iets speciaals heb met het bezoeken van én praten over filmlocaties.
Mijn naam is Jeroen Huijsdens en in deze aflevering neem ik je mee naar Amsterdam voor een bijzondere mini-aflevering over de mooiste bioscoop van Nederland: Koninklijk Theater Tuschinski.

Er is een reden voor deze speciale aflevering.
In Tuschinski vond donderdag 9 oktober iets heel leuks plaats.
Het prachtige theater werd op die dag officieel toegevoegd aan de lijst met Treasures of European Film Cultuur, oftewel de lijst met Schatten van de Europese Filmcultuur.
Dat is een lijst die sinds 2015 wordt bijgehouden door de European Film Academy.
Met die lijst wil deze club - die elk jaar in december ook de European Film Awards uitreikt - eer betonen aan al die geweldige plekken op ons continent die een belangrijke rol hebben gespeeld in de Europese filmgeschiedenis.
Dat kunnen musea zijn, of plekken waar filmmakers belangrijke stappen zetten.
Maar ook filmlocaties.
Locaties waar beroemde films door beroemde filmmakers werden opgenomen.
Denk bijvoorbeeld aan de Trevi fontein in Rome verankerd in de filmgeschiedenis door Fellini's La Dolce Vita met Marcello Mastroianni en Anita Ekberg.
Of het reuzenrad in Wenen, te zien in Carol Reeds klassieker The Third Man.
Vooruit, laat me nog een actueler voorbeeld noemen:
007 Elements bij Sölden.
De filmlocatie uit de James Bondfilm SPECTRE in de Oostenrijkse alpen dat nu een James Bond museum is.
Aan die lijst met Europese filmschatten is nu officieel ook het Tuschinski Theater in Amsterdam toegevoegd.
Omdat de inmiddels meer dan 100 jaar oude bioscoop niet alleen een prachtige plek is om film te kijken, maar het ook een fantastische filmlocatie is, wilde ik er een speciale aflevering aan wijden.

Koninklijk Theater Tuschinski - zoals het sinds het 100-jarige bestaan in oktober 2021 genoemd mag worden - is niet alleen een mooie, maar ook hele fijne gastheer.
Het geeft filmsterren nog elke dag de kans te stralen óp het prachtige witte doek.
Maar het theater heeft ook onvoorstelbaar veel internationale beroemdheden de kans gegeven om de mooiste filmzaal van Nederland te ondergaan.
Denk aan Tom Cruise, Richard Gere, Marlene Dietrich, Madonna, Al Gore, Brad Pitt, Oliver Stone en Famke Janssen en Pierce Brosnan.
Om er maar en paar te noemen
Ik ben in de gelukkige omstandigheid geweest daar een aantal keren bij te zijn geweest.
Van alle herinneringen die ik heb aan het theater is er één die ik je niet wil onthouden.
Het is tevens mijn meest indrukwekkende herinnering van een bezoek aan de bioscoop.
Dat was de première van Schindler's List in 1993 waarbij Steven Spielberg heel bewust niet na afloop, maar van tevoren op het podium kwam.
En dat, maakte een verpletterende indruk...

In Tuschinksi zijn in de meer dan 100 jaar ongelooflijk veel films vertoond en ontelbaar veel premières gehouden.
Des te opvallender is het dat het theater zo betrekkelijk weinig is gebruikt als filmlocatie.
Maar het is wel gebeurd...
In 2011 werd Tuschinski gebruikt voor de opnamen van De Heineken ontvoering van regisseur Maarten Treurniet.
In de scène waarin Rem en zijn vriendin de bioscoop verlaten - ze net naar de snoeiharde maffiafilm Scarface - geweest, zien we heel kort de karakteristieke ingang van mooie theater.
In dezelfde periode werd de entree ook gebruikt door regisseur Ben Sombogaart
Aan het begin van de film Isabelle zie je Halina Reijn als hoofdpersoon voor de bioscoop in aanwezigheid van pers en fans.
Ze is een succesvol actrice die op weg is naar de première van haar nieuwste film die - hoe kan het ook anders - plaatsvindt in Tuschinski.
De bioscoop was ook nog het decor van een filmpremière die je ziet in de film Soof van Antoinette Beumer.
Zowel de entree, het tweede balkon van grote zaal als de vip-ruimte werden gebruikt voor de opnamen van de scène waarin Lies Visschedijk en Fedja van Huêt de galapremière van een film bijwonen.
De grote zaal van Tuschinski is - als je goed kijkt - ook nog te zien in de filmversie van de populaire serie Anne+. 
Voordat ik je zo vertel over een bijzondere locatie in het theater die ook nog werd gebruikt voor filmopnamen, moet ik je even mee terugnemen in de tijd.
Want een aflevering over Tuschinski is niet compleet als ik het niet over de naamgever van de bioscoop zou hebben.
Abraham Tuschinski werd in 1886 in Polen geboren.
Net als zijn vader leerde hij oorspronkelijk het vak van kleermaker.
Maar hij droomde ervan om naar Amerika te gaan.
Aan het begin van de 20e eeuw kwam Tuschinski daarom naar Rotterdam om van daaruit naar de VS te emigreren.
Maar hij bleef hangen in Rotterdam.
Film en bioscopen waren in die tijd nieuw en spannend.
Tuschinski besloot in Rotterdam een bioscoop te bouwen.
Dat was Thalia.
Samen met zijn zwagers Hermann Ehrlich en Hermann Gerschtanowitz bouwde hij een klein lokaal imperium op. 
Dat liep zo goed dat Tuschinski zich afvroeg:
Kan ik in Amsterdam iets groots en spectaculairs neerzetten?
Nou, dat antwoord kwam in 1921 in de vorm van Theater Tuschinski.
Het werd een droompaleis waar allerlei bouwstijlen samenkwamen.
Van de Amsterdamse School, tot Jugendstil en Art Deco.
Het kostte ongeveer 4 miljoen gulden om de bioscoop te bouwen.
Vier jaar na de opening werd Abraham Tuschinski Nederlander.
Maar toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak, werd hij geconfronteerd met toenemend antisemitisme.
Vier van zijn theaters werden weggevaagd bij het bombardement van Rotterdam, in mei 1940.
Het Tuschinski Theater in Amsterdam kwam in de oorlog in Duitse handen en kreeg de niet-Joodse naam Tivoli.
Er werden alleen nog Duitse films vertoond. 
Tuschinski zelf werd in juni 1942 naar Westerbork gestuurd.
En daarna naar Auschwitz.
Daar stierf hij op 17 september van dat jaar.
Na de oorlog kreeg het theater in Amsterdam zijn oorspronkelijke naam weer terug.
In de jaren daarna groeide Tuschinski uit tot dé bioscoop van de Nederlandse filmwereld.
En het theater werd ook een begrip in de internationale filmwereld.
En dat is het nog steeds.
Tuschinski onderging een grondige renovatie.
Op 28 oktober 2021 werd het eeuwfeest gevierd.
In diezelfde maand kreeg het theater het predicaat Koninklijk.
Ter gelegenheid van de 100 verjaardag verscheen een werkelijk prachtig boek met prachtige foto's, waar ik ook aan mee mocht werken.
Als je kans wilt maken op een exemplaar van dat boek, moet je nu even heel goed opletten.
Geef het goede antwoord op de volgende vraag:
Uit welk land kwam Abraham Tuschinski oorspronkelijk voordat hij zich in Nederland vestigde.
Weet je het antwoord stuur dat dan naar info@fantastischefilmlocaties.nl.
Wie weet ben jij de winnaar van dat unieke boek over 100 jaar Tuschinski.

Er is nog 1 plek in het Tuschinski theater waar ik je op wil wijzen.
Omdat hij werd gebruikt als filmlocatie.
En dat is het damestoilet.
Ja, daar sta je misschien een beetje van te kijken.
De eerste keer dat die ruimte werd gebruikt was in 2010.
Barry Atsma en Rik Launspach speelden er een scene tijdens een groot feest voor de Nederlandse versie van de film Loft.
Dat feest zelf werd weer heel ergens anders gedraaid.
Maar vrouwentoilet of niet, de heren deden gewoon alsof zij er thuishoorden.
Het was ook wel te begrijpen want wie het ooit heeft bezocht, weet dat het echte herentoilet veel te klein is om er een filmscène te kunnen draaien.
Ook voor de film De dirigent uit 2018 van Maria Peters werd gebruik gemaakt van de wc-ruimte van Tuschinski. 
Opnieuw moest het damestoilet doorgaan voor de mannen-wc.
In de scene wordt Antonia Brico (gespeeld door Christanne de Bruijn) betrapt als ze er gepassioneerd mee dirigeert met het concert dat zich zogenaamd in de zaal erboven afspeelt.
Filmproducent Dave Schram liet me nog weten dat er speciaal voor de film tijdelijk porseleinen wc-bakken voor mannen werden geïnstalleerd.
"Het viel haast niet op, maar voor het shot stond het wel goed", vertelde Dave hij me lachend.
Het bijzondere van het huidige damestoilet is trouwens dat Abraham Tuschinski zelf de ruimte in zijn tijd liet inrichten als kinderopvang voor zijn personeel.
Het bewijst hoe visionair de man was.
Dit alles is trouwens totaal niet bedoeld als aanmoediging voor mannen om zomaar het vrouwentoilet in Tuschinski binnen te lopen.
Dat zul je begrijpen.
Maar ik deed het zelf een tijdje terug toch.
Want ja, je bent setjetter of niet.
Maar ik deed het wel nadat ik me er via mijn echtgenote echt van had verzekerd dat er niemand op het toilet was,
én dat er ook niemand onverwacht naar binnen zou komen...

Dat was 'm weer. 
Je luisterde naar een aflevering van Fantastische Filmlocaties.
Mijn naam is Jeroen Huijsdens.
Alle informatie uit deze aflevering staat zoals gebruikelijk weer in de shownotes op de website fantastischefilmlocaties.nl.
Mocht je dit alles horen en nog nooit in Tuschinski zijn geweest, dan raad ik je aan echt dat echt een keer te doen.
Bezoek een film in de prachtige unieke grote zaal.
Of boek een keer een rondleiding.
Dan ga je samen met een gids in ongeveer 1,5 uur door het filmpaleis.
Die rondleidingen worden gegeven op zondagochtend.
Meer informatie vind je op pathe.nl.
Ik zet de link voor je bij de shownotes.
Zo, dat was 'm voor nu.
Ontzettend bedankt voor het luisteren én ik zeg: tot de volgende keer!